Kinderen hebben een speciale positie binnen het erfrecht. Zo heeft een kind altijd recht op zijn legitieme portie. Zelfs in het geval van onterving, kan het kind aanspraak maken op de erfenis. In de volksmond noemen we de legitieme portie onterecht ook wel het kindsdeel. Er is namelijk een belangrijk verschil. De legitieme portie bedraagt de helft van één deel van de erfenis bij gelijke verdeling onder de directe nabestaanden (partner en kinderen). De hoogte van het kindsdeel is dus afhankelijk van de samenstelling van het gezin. Bij 1 langstlevende partner en 3 kinderen, bedraagt de legitieme portie dus 12,5% van de erfenis. (50% van 1/4 deel van de erfenis). Daarbij gaat het enkel om geld. Goederen binnen de nalatenschap wegen niet mee in deze berekening.

Als de term onterven gevoelig ligt, is het halveren van zijn of haar erfdeel een meer diplomatieke optie. Bepaal in het testament dat de zoon of dochter slechts 50% van het oorspronkelijke erfdeel krijgt. Dit komt vriendelijker over dan een harde onterving. Bij sprake van onterving, kan het kind via een juridisch traject bezwaar maken. Het kind ontvangt dan maximaal zijn legitieme portie, de helft van 1 kindsdeel. In het geval van een gehalveerde erfenis, is bezwaar maken niet mogelijk. In de praktijk levert onterven en halveren dus hetzelfde financiële resultaat, maar dan juridische stappen.

Een tweede optie is het inbouwen van extra clausules in het testament. Zo kun je als erflater extra voorwaarden stellen aan het vrijgeven van het erfdeel. Op die manier kan je geld nalaten, maar enkel onder jouw persoonlijke voorwaarden. Een aantal voorbeelden van veelgebruikte clausules:

• Erfenis komt pas vrij indien erfgenaam in geldnood is;
• Erfenis kan enkel gebruikt worden voor aankoop woning of studie;
• Na het overlijden van de ontvanger gaat resterende erfenis naar het goede doel;

In principe zijn de mogelijkheden onbeperkt. Realiseer je wel dat dit voor maatwerk in het testament zorgt. Over het algemeen brengt dat extra notariskosten met zich mee.

Een huwelijk is een doeltreffende manier om de verdeling van de erfenis te wijzigen. Door te trouwen met ‘uitgebreide gemeenschap van goederen’ komt de helft van jouw vermogen toe aan jouw huwelijkspartner. Zo kun je op een diplomatieke manier het erfdeel van je kinderen verkleinen. Zorg via een testament dat jouw partner  zijn eigen nalatenschap niet aan jou nalaat. Op die manier voorkom je dat het vermogen na jouw overlijden alsnog bij de kinderen terecht komt.

Het vermogen wordt dus 50/50 verdeeld tussen jou en je nieuwe partner. Over jouw eigen deel kunnen de kinderen nog altijd hun legitieme portie opeisen. Het bedrag is echter wel flink lager dan voor het huwelijk. Stap nooit overhaast in het huwelijksbootje. Bij een scheiding ben je namelijk de helft van je vermogen kwijt.